Het verschil tussen Scientology en Christian Science

Tijdens een diner voor aanhangers van diverse geloofsrichtingen zat ik naast iemand die ik niet kende, die mij vroeg of ik haar mijn religie, Christian Science, wilde uitleggen. Ze zei dat ze er niet mee bekend was en graag iets van de basisideeën wilde begrijpen. Na ongeveer tien minuten vroeg ze heel serieus: “Ontmoet je Tom Cruise dan wel eens?” O jé! Ik realiseerde me dat veel mensen als ze de woorden Christian Science horen, Scientology voor ogen krijgen. Ik denk dat het Christian Scientisten, Scientologisten en degenen die misschien van beide niet veel weten, zal helpen, als het onderscheid wat duidelijker wordt uitgelegd.

Bij mijn poging om de religie van anderen uit te leggen laat ik mij leiden door de Gulden Regel. Ik wil anderen benaderen zoals ik door hen benaderd zou willen worden. Ik wil onpartijdig en informatief zijn. We zijn er allemaal bij gebaat om te leren over onze overeenkomsten en verschillen.

Om te beginnen de meest duidelijke verschillen: Christian Science werd gegrondvest in 1879 als een christelijk kerkgenootschap, door een vrouw – Mary Baker Eddy. Scientology werd gegrondvest in 1953 als een onafhankelijke religie, door een man – L. Ron Hubbard.

Christian Science geeft gehoor aan Jezus’ opdracht – hedendaagse discipelen te zijn die in het nu de zegeningen van het koninkrijk Gods op aarde aan het licht brengen. Scientology is een religieus antwoord op de menselijke roep om therapeutische hulp.^{James R.Lewis, ed., Scientology, (Oxford University Press, 2009), 5.}  Deze twee verschillende doelstellingen wijzen al op de verschillende uitgangspunten waarop zij staan. De basis voor de theologie en toepassing van Christian Science is het centraal stellen van God. De basis voor de redenering en religieuze structuur van Scientology is het verwezenlijken van de menselijke mogelijkheden.^{Mary Bednarowski, New Religions and the Theological Imagination in America. (Indianapolis: Indiana University Press, 1989), 63.} Christian Science ziet God als de enige schepper, terwijl in Scientology de “thetan”, of de persoon die volkomen bevrijd is van zijn of haar tot gevangenschap leidend gedrag, een schepper is. Ofschoon God, of een Oppermachtig Wezen, in Scientology bestaat, is de leer over God van minimaal belang voor het gehele Scientology system.^{Bednarowski, 28.}

Gezien deze twee tegengestelde standpunten, is het te begrijpen waarom hun theologieën, toepassingen, ethiek, taal en doel radicaal van elkaar verschillen. In veel gevallen besteden zij aandacht aan dezelfde kwesties waarmee de mensheid geconfronteerd wordt, maar hun verschillende uitgangspunten leiden tot verschillende benaderingen van de problematiek en tot verschillende werkwijzen die moeilijk te vergelijken zijn.

Bijvoorbeeld, beide hebben kerken, maar . . .

Een Christian Science kerk houdt op zondagen een dienst van ongeveer een uur naar het voorbeeld van traditionele christelijke diensten, en tevens op woensdagen een getuigenisbijeenkomst. Een Scientology kerk is elke dag van de week van ’s morgens tot ’s avonds laat geopend en bemand, hoofdzakelijk om twee redenen: voor “auditing” en voor studie bij een trainingscursus. In het auditingsysteem is de auditor iemand die geoefend is in Scientology methodes (“technologie” genoemd) en die naar de parochiaan (leerling) luistert met het doel zijn of haar talenten te herstellen en hen de volledige beschikking over hun mogelijkheden te laten krijgen.

Beide bieden een weg naar bevrijding, maar . . . 

De verschillen tussen Scientology en Christian Science, wat betreft taalgebruik en de te bewandelen weg naar bevrijding, maken vergelijken ingewikkeld. Mensen die vertrouwd waren met Hubbards populaire Dianetics-beweging uit de jaren vijftig van de vorige eeuw zouden het speciale vocabulaire herkennen dat in de opvolgende religieuze beweging, Scientology, wordt gebruikt. Om de betekenis van bevrijding te kunnen volgen is kennis van enkele van de basistermen noodzakelijk. Beginners in Scientology worden “preclears” genoemd. Zij moeten twee mijlpalen bereiken op de “Brug naar Volkomen Vrijheid” (Bridge to total Freedom).^{Lewis, 92.}

De eerste mijlpaal is het bereiken van de status “Clear”, hetgeen betekent dat zij niet onder druk staan en zelf hun besluiten nemen (“unrepressed and self-determined”). “To clear” betekent: alle fysieke pijn en pijnlijke emoties loslaten.^{Bednarowski 61. Bednarowski quotes from L. Ron Hubbard, Basic Dictionary of Dianetics and Scientology. (Los Angeles: Bridge Publications, Inc.,1983.)}  De tweede mijlpaal werd bereikbaar gemaakt door de voortzetting van Dianetics naar Scientology, waarin iemand een “Operating Thetan” kon worden. Een O.T. handelt volkomen onafhankelijk van zijn lichaam en van het heelal rondom hem. Hij gelooft dat hij zichzelf teruggebracht heeft tot zijn oorspronkelijke natuurlijke staat van bestaan,^{Lewis, 92.} en dat hij zijn essentiële identiteit zal ervaren, die inhoudt dat hij de bron van de schepping is.^{Ibid., 91.}

In Christian Science houdt bevrijding de bereidheid van het individu in om te ontwaken tot de genade van God, of het gebod van Jezus om volmaakt te zijn (zie Matth.5:48). Zonde, ziekte en dood worden vernietigd door een geestelijk begrijpen van het goddelijk Leven, of God. Maar de kracht en de wijsheid om gevolg te geven aan deze oproep worden verleend door de Christus, of het Woord van God, dat werkzaam is binnen het menselijk bewustzijn. De aardse ban van fysieke pijnen en misleidende genoegens moet hier op aarde verbroken worden, daar de dood geen ontsnappingsroute naar de hemel is. Christus Jezus gaf door zijn kruisiging en opstanding de betekenis van eeuwig Leven aan.^{Mary Baker Eddy, Science and Health with Key to the Scriptures,(Boston, MA: The First Church of Christ, Scientist),497.} Het is door dit ontwaken en geestelijk begrijpen dat wij de machteloosheid van sterfelijkheid kunnen onderscheiden en bewijzen.

Beide zoeken genezing langs mentale weg, maar . . .

In Christian Science is God, of de goddelijke Liefde, het middelpunt van de genezingservaring. God, ook gezien als goddelijk Gemoed, wordt erkend als de enige oorzaak en schepper van het heelal, die een liefdevol bestuur over alles handhaaft. Op die basis openbaart Gemoed de continuïteit van het goede, en het menselijk gevoel van lijden verdwijnt door de werking van de Christus (Gods liefdevolle boodschap aan de mens). De twee hoofdpunten van Gemoed-genezing in Christian Science zijn “de nietsheid van een stoffelijk leven en stoffelijke intelligentie, en de machtige werkelijkheid van de allesomvattende God, het goede.”^{Eddy, 52.}

In Scientology wordt het individu bevrijd van “engrams”, oftewel niet-herinnerde pijn van eerdere trauma’s, maar de nadruk op de genezingsmacht komt van de godgelijke natuur van de menselijke persoon. De auditor gebruikt een electro-psychometer, of E-meter, om vast te stellen wat er geklaard moet worden uit het weerspannig gemoed van het individu dat auditing wenst. Deze persoon, de “preclear”, is nog in het leerstadium van zichzelf beter leren kennen.^{What is Scientology? Compiled by the staff of the Church of Scientology International, (Los Angeles: Bridge Publications, Inc.,1992), 156-161.}  God is te ver weg om begrepen te kunnen worden, speciaal voor de eerste niveaus van Scientology training. Maar de afstand tot God is in Scientology niet echt een probleem bij het genezen, daar het kennen van God geen noodzakelijk element is in het genezingsproces. Scientologisten hoeven noch God te kennen, noch er aanspraak op te maken God te kennen. Het ultieme begrijpen komt door de Achtste Dynamic, de verst verwijderde van de concentrische cirkels van het bestaan;^{Bednarowski, 33.} en genezende therapieën worden bereikt door de technologieën (“toepassing van Scientology-beginselen”) van Hubbard.^{What is Scientology?142-146, 155.}

Beide confronteren “zonde” of “asociale persoonlijkheid”, maar . . .

Mary Baker Eddy's begrip van zonde is dat het een bedrieglijke staat van het menselijk denken is. Men moet zich eerst bewust worden van een juist inzicht in het kwaad. Dat zal berouw tot gevolg hebben dat diep genoeg moet zijn om hervorming teweeg te brengen. Bevrijding van zonde kan alleen plaatsvinden door de Christus, want het is het Woord van God dat onze oorspronkelijke geestelijke volmaaktheid overbrengt en ons uit de verleidingen en misleidingen van zondige geloofsvormen voert.

Scientology, aan de ander kant, stelt dat ofschoon de mens in basis goed is, ongeveer twee en een half procent van de bevolking karaktertrekken en opvattingen heeft die gewelddadig zijn of die het goede voor anderen in de weg staan. Het Scientology rechtssysteem wordt door nauwgezet geautoriseerde Scientologists uitgevoerd voor alle niveaus van misdaden en overtredingen.^{What is Scientology? 245.} Het is uiteindelijk de toepassing van de technologie van Scientology die iemand bevrijdt van de gijzelende engrams en tyrannie van de stof. Het individu moet de status “Clear” voor zichzelf opeisen.^{Bednarowski, 63.}

Beide staan sceptisch tegenover het gebruik van drugs/medicijnen, maar . . .

In de jaren zestig van de vorige eeuw maakte Hubbard zich zorgen over het snel groeiend gebruik van allerlei soorten drugs. Hij geloofde dat drugs het menselijk gemoed nadelig beïnvloeden en daarom het werk van auditing (het gemoed vrijmaken van alle fysieke pijn en pijnlijke emoties) hinderen. Als antwoord stelde hij een “reinigingsprogramma” op, waarbij hij de auditing-werkwijze gebruikte om de mentale en geestelijke schade van drugs op te lossen.^{What is Scientology?190-193.} Scientologisten beschouwen hun pogingen om drugs uit te roeien als een publieke service.

Eddy’s zorgen over drugs betreffen meer hun neiging om zich voor te doen als een vervanging voor de macht van God.^{Eddy, 146.} Christian Science ontkent elke macht uit een andere bron dan Gemoed, God. Daarom hebben drugs geen werkelijke macht om te genezen of te beschadigen. Daarom is vrij zijn van het gebruik van drugs gebaseerd op het vertrouwen in Gods overvloedige liefde, goedheid en macht om te bevrijden. Ondanks het negatieve beeld dat de theologie van Christian Science geeft van drugs, respecteert de Kerk het recht van iedereen (inclusief kerkleden) om hun eigen keuzes te maken betreffende het gebruik van medicijnen.

Deze voorbeelden van gemeenschappelijke bezorgdheid betreffende drugs illustreren weer de ogenschijnlijke gelijkenis van de problematiek, maar de fundamentele verschillen tussen Christian Science en Scientology maken ze bijna onmogelijk te vergelijken. De theologie en toepassing van Christian Science beginnen met God; Scientology begint met het bevrijden van het menselijk gemoed. Nog andere aspecten die dit contrast tussen ogenschijnlijke overeenkomsten en fundamentele verschillen versterken zijn bijvoorbeeld hun relatie tot de term wetenschap, hun toewijding aan het dienen van de mensheid en de persoonlijke opofferingen die daarmee samengaan. Het grootste onderscheid tussen de twee komt voort uit het feit dat Christian Science de nauwe relatie tot God accentueert, en Scientology de aandacht richt op het menselijk potentieel.